Poradnik Cyberbezpieczeństwa w małej firmie – 5 prostych kroków, które naprawdę działają

Jeszcze kilka lat temu temat cyberbezpieczeństwa brzmiał jak coś, czym powinni się przejmować tylko wielcy gracze – banki, korporacje technologiczne czy instytucje publiczne. Może też ewentualnie mniejsze podmioty, które miały świadomość posiadania newralgicznych danych. Dziś rzeczywistość wygląda zupełnie inaczej. Coraz więcej ataków kierowanych jest właśnie w małe i średnie firmy. Dlaczego? Bo są one łatwiejszym celem. Stąd ten Poradnik Cyberbezpieczeństwa.

Mniejsi przedsiębiorcy często nie mają dedykowanego działu IT, nie inwestują w drogie zabezpieczenia. Przy tym często przechowują dane równie cenne jak duże firmy: dane klientów, finansowe, faktury, umowy, loginy do systemów, hasła. To wystarczająca zachęta dla cyberprzestępców.

Dobra wiadomość jest taka, że nie trzeba wydawać fortuny, by znacząco poprawić bezpieczeństwo swojej firmy. W większości przypadków wystarczy kilka rozsądnych kroków, które można wdrożyć w ciągu kilku dni.

1. Silne hasła i uwierzytelnianie dwuskładnikowe

Większość włamań do systemów firmowych zaczyna się w banalny sposób – od słabego hasła. Hasła typu „admin123”, „firma2024” czy imię dziecka to prosta droga do katastrofy. Warto więc ustalić w firmie jasną zasadę: hasła muszą być długie, unikalne i trudne do odgadnięcia. Niech mają przynajmniej 15 znaków i zawierają cyfry, litery oraz symbole.

Co ważne – każde konto powinno mieć inne hasło. Ze szczególnym naciskiem na konta techniczne, które mogą służyć jedynie do konkretnych celów. Jeszcze lepszym rozwiązaniem jest włączenie uwierzytelniania dwuskładnikowego (2FA). To dodatkowy etap logowania – np. wpisanie kodu SMS lub potwierdzenie logowania w aplikacji. Dzięki temu nawet jeśli ktoś pozna Twoje hasło, nie zaloguje się bez drugiego potwierdzenia.

W praktyce taki drobny krok potrafi zablokować nawet 90% prób nieautoryzowanego dostępu. Jeśli chcesz wiedzieć więcej jakich haseł powinno się wystrzegać – piszemy o tym szerzej w artykule o hasłach. W skrócie: silne hasła + 2FA = prosty sposób na solidną ochronę.

2. Kopie zapasowe – czyli ratunek, gdy coś już pójdzie nie tak

Wyobraź sobie, że pewnego dnia otwierasz komputer czy serwer i zamiast plików widzisz tylko komunikat:

Twoje dane zostały zaszyfrowane. Aby je odzyskać, zapłać okup.

To scenariusz, który każdego dnia przytrafia się setkom małych firm na świecie. Część z nich nigdy już nie odzyskuje danych.

Najlepszym „zabezpieczeniem” przed takim scenariuszem jest regularne wykonywanie kopii zapasowych – czyli tzw. backupu. Nie chodzi o skomplikowane rozwiązania, ale nawet o prostą rutynę: dane firmowe powinny być przechowywane w więcej niż jednym miejscu. Mowa o „zabezpieczeniu” w momencie, gdy już zostaliśmy zaatakowani. Często jest to jedyna możliwość na zachowanie ciągłości pracy naszej firmy, czy też jej wznowieniu. 

Backup to nie tylko ochrona przed cyberzagrożeniami. To również zabezpieczenie na wypadek awarii sprzętu, katastrof żywiołowych, czy zwykłej pomyłki pracownika. No i warto raz na jakiś czas zweryfikować, czy kopie faktycznie działają. Samo ich posiadanie nie wystarczy, jeśli okaże się, że nie można ich przywrócić. Zalecamy regularne testowanie kopii zapasowych. 

3. Uważaj na wiadomości e-mail

Phishing, czyli próby wyłudzenia danych za pomocą wiadomości e-mail, to dziś najpopularniejsza metoda ataku. Nie tylko na mniejsze firmy. Z pozoru wszystko wygląda zwyczajnie: przychodzi faktura, prośba o ofertę, wezwanie do zapłaty albo wiadomość od banku. Czasem nawet logo i podpis wyglądają profesjonalnie. Dopiero po kliknięciu w link lub załącznik okazuje się, że to pułapka.

Dlatego warto wyrobić w sobie i w zespole nawyk ostrożności. Zanim otworzysz załącznik, czy klikniesz link, zatrzymaj się na chwilę. Sprawdź nadawcę oraz treść wiadomości. Czy adres e-mail wygląda wiarygodnie? Treść nie brzmi nazbyt pilnie („natychmiast zapłać”, „konto zostanie zablokowane”)? Czy są w wiadomości używane polskie znaki? No i co najważniejsze – czy znasz ten adres mailowy? Czy domena wiadomości mailowej wygląda prawdziwie? 

W razie wątpliwości – lepiej zapytać niż kliknąć. W małej firmie dobrze działa zasada: jeśli coś wygląda podejrzanie, skonsultuj to z kolegą. Dwie pary oczu potrafią wychwycić coś, co jedna osoba mogłaby przeoczyć. W skrócie: żadnego pośpiechu i żadnych kliknięć „na automacie”.

4. Korzystaj z sieci Orange Polska lub naszych DNS

Nie jest potrzebny Poradnik Cyberbezpieczeństwa, by stwierdzić co jest jednym z najprostszych sposobów, by zwiększyć bezpieczeństwo w Twojej firmie. Wystarczy korzystać z internetu w sieci Orange Polska lub ustawić nasze serwery DNS w swoim routerze. Dzięki temu Twoje urządzenia są automatycznie chronione przez CyberTarczę Orange. Funkcjonalność sieci dostępną dla wszystkich, działającą w tle i zatrzymującą zagrożenia zanim zdążą wyrządzić szkody.

CyberTarcza Orange to rozwiązanie, które sprawdza, z jakim adresem próbują połączyć się Twoje urządzenia. Jeśli ktoś z Twojego zespołu przypadkiem kliknie w złośliwy link albo otworzy fałszywą stronę, CyberTarcza potrafi ją zablokować, zanim cokolwiek zostanie pobrane. Dzięki temu użytkownik nie trafi na stronę z wirusem czy phishingową, a dane firmy nie zostaną wykradzione.

W praktyce to działa tak: gdy internet w Twojej firmie dostarcza Orange Polska, Twoje zapytania o adresy stron internetowych przechodzą przez serwery DNS Orange. Tam automatycznie sprawdzana jest reputacja stron. Jeśli domena jest powiązana z phishingiem, malware czy próbą oszustwa – połączenie zostanie zatrzymane. To darmowa, dostępna dla wszystkich klientów Orange Polska funkcjonalność naszej sieci.

Dla małej firmy to duża korzyść – nie trzeba instalować żadnych dodatkowych programów, ochrona działa od razu. Na wszystkich urządzeniach podłączonych w sieci. Co równie ważne, system jest stale aktualizowany i zarządzany przez ekspertów z CERT Orange Polska. To drobna zmiana, która może uratować Twoją firmę przed poważnymi kłopotami. Darmowa – tak jak nasz Poradnik Cyberbezpieczeństwa.

5. Edukuj zespół – nawet przez 15 minut w miesiącu

Żadne hasła, firewalle czy programy antywirusowe nie zastąpią zdrowego rozsądku. Najczęstszą przyczyną incydentów bezpieczeństwa nie jest technologia, lecz człowiek. Bardzo często zdarzają się błędy ludzkie – ktoś przypadkiem kliknął w link, zainstalował nieznany program albo przekazał dane logowania „pomocnikowi z działu IT”, który okazał się oszustem. Dlatego jedną z najważniejszych inwestycji w cyberbezpieczeństwo w mikroprzedsiębiorstwach jest edukacja pracowników.

Nie chodzi o długie szkolenia – wystarczy krótkie spotkanie raz na kilka miesięcy, na którym przypomnisz podstawowe zasady – jak rozpoznawać podejrzane wiadomości, jak tworzyć hasła, co robić w razie awarii. Można też raz w roku przeprowadzić symulację phishingu – dla wielu osób to najlepsza lekcja, a dla nas możliwość sprawdzenia zachowania pracowników w kontrolowanych warunkach zagrożenia.

W skrócie: technologia to połowa sukcesu. Druga połowa to świadomość zespołu. Jeśli chcesz rozwijać tę świadomość i być na bieżąco z najnowszymi zagrożeniami, odwiedzaj regularnie stronę CERT Orange Polska. Znajdziesz u nas aktualne ostrzeżenia, porady i praktyczne wskazówki, które pomogą Ci skutecznie chronić firmę w cyfrowym świecie.

Poradnik Cyberbezpieczeństwa – podsumowanie

Cyberbezpieczeństwo w małej firmie nie wymaga wielkiego budżetu ani specjalistycznej wiedzy. Wymaga za to konsekwencji i dobrych nawyków. Wystarczy kilka prostych działań – mocne hasła, kopie zapasowe, ostrożność przy mailach, kontrola dostępu w chmurze i regularna edukacja zespołu – by znacząco zmniejszyć ryzyko ataku.

Warto też korzystać z dostępnych, bezpłatnych narzędzi, które pomagają wykrywać potencjalne zagrożenia. Warto sprawdzić Hasło Alert – darmową usługę CERT Orange Polska, dzięki której możesz szybko sprawdzić, czy Twoje hasła nie wyciekły do sieci. To prosty sposób, by zyskać pewność, że Twoje konta pozostają bezpieczne.

Bezpieczeństwo nie jest stanem, który osiąga się raz na zawsze. Nasz Poradnik Cyberbezpieczeństwa to pierwszy krok. Bezpieczeństwo w sieci to proces, który wymaga uwagi, aktualizacji i odrobiny zdrowego rozsądku. Ale kiedy stanie się częścią codzienności, przestaje być ciężarem — a zaczyna być po prostu dobrą praktyką w prowadzeniu nowoczesnej firmy.